مفهوم شناسی رفاه در اقتصاد خرد: تحلیل مقایسه ای دیدگاه اقتصاد اسلامی و متعارف

thesis
abstract

چکیده یکی از اهداف اقتصادی انسان، ایجاد و بهبود رفاه اقتصادی برای خویش است، ولی تحقق این هدف مستلزم درک مفهوم آن می باشد. مفهوم شناسی رفاه، ضروری و دارای اهمیت است؛ زیرا انسان نمی تواند چیزی را که نشناخته است بطور آگاهانه به دست آورد و از آن بهره مند شود. شناخت انسان از وقایع و حقایق مختلف، نشأت گرفته از بینش او می باشد و بینش متفاوت غالباً موجب شناخت متفاوت می شود؛ لذا مفهوم شناسی رفاه از دیدگاه اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف بصورت جداگانه، امری اجتناب ناپذیر است. رفاه انسان از منظر اقتصاد متعارف ناظر به بیشترین حد ممکن سرانه درآمد واقعی، رفع نیازهای اساسی، لذّت بری، تحقّق ترجیحات واقعی، نفع طلبی، بهینه پارتویی، تعلّق عادلانه منابع به او و یا توانمند بودن وی می باشد. رفاه از دیدگاه اقتصاد اسلامی به مفهوم برآیند اثرات متقاطع آسایش و آرامش است؛ به گونه ای که وجودش برای بقای نوع انسان و آزمایش او ضرورت دارد؛ ضمن آنکه غالباً در دنیا به صورت ناپایدار و ناخالص بروز می یابد و آثار مثبت و منفی می تواند به همراه داشته باشد. مفهوم رفاه از دیدگاه اقتصاد اسلامی بر اساس مبادی و منابع اسلامی (قرآن، سنت، عقل و اجماع) شناخته می شود؛ در حالیکه برای درک آن از منظر اقتصاد متعارف غالباً بر عقل انسان و تجربه بشر تکیه می شود. اصلی ترین ابعاد رفاه از دیدگاه اقتصاد اسلامی به عنوان یک مقدمه لازم برای سعادت اقتصادی عبارت است از: تأثیرپذیری از عوامل مادی و معنوی، کسب و استفاده از آن در چارچوب دین و قانون؛ ارزش گذاری صحیح آثار آن، مسئولیت زا و امکان قضاوت درباره آن در بازه زمانی حداقل میان مدت. مهمترین ابعاد رفاه از منظر اقتصاد متعارف به عنوان یک هدف اقتصادی مستقل بدین صورت است: تأثیرپذیری از عوامل مادی و یا عوامل معنوی مجرد از عالم متافیزیک، کسب و استفاده از آن در چارچوب قانون، اهمیت بیشتر آثار مثبت نسبت به آثار منفی، انتظارافزا نسبت به دیگران و امکان قضاوت درباره آن در بازه زمانی کوتاه مدت.

similar resources

بررسی نسبت کارایی و عدالت در اقتصاد اسلامی در مقایسه با مفهوم کارایی در اقتصاد متعارف

قواعد و اصولی که جامعه را در بهره‌برداری از منابع و امکانات و همچنین توزیع مواهب میان آحاد جامعه سامان می­بخشد از مباحث بنیانی عرصه نظریه­های علوم اجتماعی است.  کارایی نمادی از رشد بوده و به‌عنوان سازوکاری برای تنظیم مناسبات جامعه شناخته می‎شود. از سویی طرفداران عدالت اجتماعی در دهه‌های اخیر با یادآوری لزوم توجه بیش از پیش به آن، عدالت را به‌عنوان والاترین معیار برای سازماندهی جامعه مطرح کرده‎ا...

full text

تحلیل مقایسه ای مبانی نظری استقلال بانک مرکزی در اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی

بانک مرکزی به عنوان نهادی که مسئولیت کنترل سیستم پولی کشور را عهده دار است، می تواند اهدافی مانند تعیین نرخ بهره، حجم پول در گردش، نرخ تورم و حتی نرخ بیکاری و توزیع درآمد را دنبال کند. بانک مرکزی در برخی از کشورها (مثلاً ایران) به عنوان بازوی پولی دولت عمل می کند، و در برخی از کشورهای دیگر مستقل از دولت و سیاست های دوره ای دولت ها به اهداف کلان خود می پردازد. اقتصاددانان درباره استقلال بانک مرکز...

full text

تحلیل مقایسه ای مبانی نظری استقلال بانک مرکزی در اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی

بانک مرکزی به نهادی اطلاق می شود که مسئولیت کنترل سیستم پولی کشور را عهده دار و یک بانک تجاری نیست ، نرخ بهره، میزان پول در گردش، تورم و حتی بیکاری و توزیع درآمد را می تواند در اهداف فعالیت خود قرار دهد. در برخی از کشورها (مثلاً ایران) این بانک به عنوان بازوی پولی دولت عمل می کند، ولی در برخی از کشورها این بانک مستقل از دولت و سیاست های دوره ای دولت ها به اهداف کلان خود می پردازد. درجه استقلال ب...

تحلیل مقایسه ای حد مطلوب مصرف در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف

میزان اسراف و اتلاف از جمله نکاتی است که بارها توسط بزرگان و دانشمندان مورد توجه و تذکر قرار گرفته است. مسلماً اسلام با اسراف موافق نمی باشد. اما این نوع مصرف از کجا نشأت گرفته است؟ از نظر مکاتب مادی، محدودیت های مصرف، تنها شامل قیمت کالاها و قید بودجه می باشد. اما باید توجه داشت که این دیدگاه اکنون در غرب به عنوان عامل بوجود آمدن مصرف گرائی نوین شده و به دیگر کشورها نیز سرایت کرده است. از این ر...

تأثیر مصرف بر رفاه انسان: چالشی در برابر اقتصاد متعارف

نظریه‌های اقتصاد متعارف بیان می‌کنند که افزایش مصرف می‌تواند رفاه (هم رفاه عینی و هم رفاه ذهنی) افراد را افزایش دهد اما مطالعاتی که اخیرا توسط اقتصاددانان شادکامی انجام شده‌اند خلاف آنرا بیان می‌کنند. در واقع مطالعات در این حوزه نشان می‌دهند که اگر افراد پول خود را صرف خریدهای تجربه‌ای کنند رفاه ذهنی بیشتری را به‌دست می‌آورند. اما تقسیم‌بندی مصارف براساس تجربه‌ای و مادی منجر به عدم توجه به انگی...

full text

معیارهای سیاست‌گذاری اقتصادی: از اقتصاد متعارف تا اقتصاد اسلامی

موضوع اصلی این نوشتار، نقد مبانی سیاست‌گذاری در اقتصاد متعارف و تبیین ملاک‌های سیاست‌گذاری اقتصادی در اسلام است. به عبارتی به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که «ملاک‌های سیاست‌گذاری در اقتصاد متعارف با چه محدودیت‌هایی مواجه است و در مقابل اقتصاد اسلامی، چه ملاک‌هایی را ارائه می‌کند؟ و سیاست‌گذار مسلمان بر چه مبنایی می‌تواند اقدام به سیاست‌گذاری نماید». نشان داده‌ایم که اقتصاد متعارف اصرار زیادی ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023